Եռում:Եռման ջերմաստիճան

1. Ի՞նչ երևույթներ են նկատվում հեղուկի մեջ նրա տաքացման պրոցեսում: 
Շոգեացում, գոլորշիացում, եռում։

2. Ինչու՞ են հեղուկի ներսում առաջանում պղպջակներ:
Ջրի մեջ միշտ կան նրանում լուծված օդի պղպղջակներ, որոնք անզեն աչքով տեսանելի չեն։

3. Ինչպիսի՞ն է պղպջակների «վարքը» հեղուկը տաքացնելիս: Ինչո՞ւ է եռացող ջուրն «աղմկում»:
Պղպղջակի պատերից ներսում ճնշում են օդը և գոլորշին, դրսից մթնոլորտը և պղպղջաից վեր ջրի սյունը։ Ջերմաստիճանի բարձրացման հետ զուգընթաց, բարձրանում է նաև նրա վրա ազդող արքիմեդյան ուժը, և այն վեր է բարձրանում։

4. Ի՞նչ ուժեր են ազդում գոլորշիով լցված օդի պղպջակի վրա` հեղուկի ներսում:
Պղպղջակի պատերից ներսում ճնշում են օդը և գոլորշին, դրսից մթնոլորտը և պղպղջաից վեր ջրի սյունը։ Պղպղջակի վրա ազդում են նաև Արքիմեդյան և ծանրության ուժերը։

5.  Ի՞նչ է եռումը: Ո՞ր պրոցեսն են անվանում եռում: 
Եռում են անվանում հեղուկի ամբողջ ծավալում շոգեյացման պրոցեսը։

6. Ի՞նչն են անվանում հեղուկի եռման ջերմաստիճան: Եռման ընթացքում արդյոք հեղուկն ավելի է տաքանում:
Այն ջերմաստիճանը որի դեպքում հեղուկը եռում է կոչվում է եռման ջերմաստիճան։

7. Ինչի՞ց է կախված հեղուկի եռման ջերմաստիճանը:
Եռման ջերմաստիճանը կախված է հեղուկի տեսակից։

8. Եռացող ջուրը որտե՞ղ է ավելի տաք՝ ծովի մակերևույթի՞ն, լեռան գագաթին, թե՞ խոր հանքահորում:
Եռացող ջուրը ավելի տաք է խոր հանքահորում։

Դաս 21

1. Ի՞նչ ագրեգատային վիճակներում կարող է լինել նյութը:
   Նյութն ունի երեք ագրեգատային վիճակ, պինդ, հեղուկ և գազային։
   
2. Որո՞նք են ջրի ագրեգատային վիճակները: 
   Ջրի պինդ ագրեգատային վիճակը սառույցն է, իսկ գազայինը գոլորշին։
   
3. Ինչո՞վ են բնորոշվում նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակները: Թվարկե՛ք բոլոր հնարավոր պրոցեսները, որոնց դեպքում նյութը մի ագրեգատային վիճակից անցնում է մեկ ուրիշի:
   Նյութի այս կամ այն ագրեգատային վիճակը բնորոշվում է արտաքին միջավայրից: Հնարավոր պրոցեսներից է տաքացումը և հալումը։
   
4. Բերե՛ք սուբլիմացիայի օրինակներ:
   Սուբլիմացիայի օրինակ է պինդ ածխածնի երկօքսիդի (չոր սառույցը) ածխաթթու գազի վերածումը
   
5. Ագրեգատային փոխակերպումների ի՞նչ գործնական կիրառություններ գիտեք:
   Օրինակ բենզինն այրելիս, մենք կստանանք, տարբեր գազեր։
   
6. Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում հալում:
   Պինդ հեղուկների փոխակերպումը, դեպի հեղուկ, կոչվում է հալում։
   
7. Ո՞ր պրոցեսն է կոչվում պնդացում կամ ի՞նչ է բյուրեղացումը:
   Այն օրոցեսը, որի ընթացքում հեղուկ մարմինը վերածվում է պինդ մարմնի, կոչվում է պնդացում։
   
8. Ո՞ր ջերմաստիճանում է նյութը հալվում և պնդանում?
   Տարբեր նյութեր հալվում և պնդանում են տարբեր ջերմաստիճաններում։
   
9. Ի՞նչ է հալման ջերմատիճանը: Նյութի հալման կամ բյուրեղացման ժամանակ ի՞նչ է կատարվում նրա ջերմաստիճանի հետ:
   Այն ջերմաստիճանը, որի դեպքում նյութը հալվում է կոչվում է հալման ջերմաստիճան։
   
   Ջերմաստիճանը մնում է անփոփոխ նյութի հալման կամ պնդացման ժամանակ։
   
10. Ինչի՞ են հավասար սառույցի, անագի, պղնձի հալման ջերմաստիճանները:
    Սառույց-0^օC
    Անագ-231,9^օC
    Պղինձ-1 085 °C
11. Ո՞ր ջերմաստիճանում են պնդանում հեղուկ ազոտը, սնդիկը, հալեցրած ոսկին:
    Հեղուկ ազոտ- −210 °C
    Սնդիկ — -39°C
    Հալեցրած ոսկի —
12. Ինչո՞ւ են ձմռանը թռչունները նստում գետերն ու լճերը ծածկող սառույցի վրա։

Դաս 20

1.Մարմինների ո՞ր հատկությունն է բնութագրում տեսակարար ջերմունակությունը:
Մարմնի ջերմային հատկությունները։

2. Ո՞ր ֆիզիկական մեծությունն են անվանում ( նյութի) տեսակարար ջերմունակություն: 
Մարմնի ջերմային հատկությունները բնութագրող, այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է մարմնի հաղորդած ջերմաքանակի հարաբերությանը, կոչվում է տեսակարար ջերմունակություն։

3. Ի՞նչ է ցույց տալիս տեսակարար ջերմունակությունը:   
Տեսակարար ջերմունակությունը ցույց է տալիս մարմնի ջերմային հատկությունները:

4. Ինչ միավորով է չափվում տեսակարար ջերմունակությունը:
Մարմնի տեսակարար ջերմունակությունը չափվում է Ջոուլով։

5. Գրել տեսակարար ջերմունակությունը սահմանող բանաձևը:
c = Q/ m (t₁-t₂)

6. Ինչու մեծ լճերի, ծովերի առափնյա վայրերում եղանակը մեղմ է:
Քանի որ ծովերը դանդաղ են տաքանում գարնանը և դանդաղ են սառչում աշնանը։

7. Ինչ բանաձևով են որոշում տաքանալիս մարմնի ստացած ջերմաքանակը:
Իսկ սառչեիս մարմնի տված ջերմաքանակը:

Ջերմահաղորդականություն

1․Ինչո՞վ են տարբերվում ջերմահաղորդման պրոցեսը և աշխատանքի կատարումը:
Ջերմահաղորդման պրոցեսը և աշխատանքի կատարումը տարբերվում են նրանով, որ ջերմահաղորդման պրոցեսի ժամանակ օգտագործվում է ներքին էներգիան։

2․Ի՞նչ է ջերմանաքանակը: 
Ջերմահաղորդումը բնութագրում են ֆիզիկական մեծությամբ, որը կոչվում է ջերմաքանակ։

3․Ի՞նչ միավորով է արտահայտվում ջերմաքանակը միավորների ՄՀ-ում:
Ջերմաքանակը միավորների ՄՀ-ում արտահայտվում է Ջոուլով։

4․Ո՞ր դեպքում է ավելի շատ ջերմաքանակ պահանջվում՝ նույն զանգվածի գոլ, թե եռման ջուր ստանալու համար:1լ և 2լ տարողությամբ անոթները լիքը լցված են եռման ջրով: Մինչև սենյակային ջերմատիճանը սառչելիս որ անոթի ջուրն ավելի շատ ջերմաքանակ կկորցնի:
Ավելի շատ ջերմաքանակ է պահանջվում եռման ջուր ստանալու համար։ 1լ տարողությամբ անոթի ջուրն ավելի շատ ջերմքանակ կկորցնի։

5․Նկարագրեք ջերմահաղորդականության երևույթը ցուցադրող փորձը:
Վերցնենք պղնձե ձող, որի երկայնքով մոմով կամրացնենք լուցկու հատիկները։ Տաքանալու ընթացքում մոմը սկսվում է հալվել և լուցկու հատիկները հերթով պոկվում են ձողից։
Լուցկու հատիկներըի հերթականորեն պոկվելը ձողից<<ցուցադրում>> է ջերմության հաղորդումը ձողի երկայնքով՝ նրա տաքացած ծայրից դեպի սառը մասերը։

6․Թվարկեք մի քանի լավ ջերմահաղորդիչ մի քանի վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր:
Լավ ջերմահաղորթիչ նյութեր են երկաթներն են ՝ արծաթը, պղինձը։
Վատ ջերմահաղորդիչ նյութեր են հեղուկները, օրինակ ջուրը, իսկ ավելի վատն են գազերը և այնպիսի նյութեր, ինչպիսիք են բուրդը բամբակը խցանը և այլն։

7․Ինչո՞ւ է օդը վատ ջերմահաղորդիչ:
Քանի որ օդի մասնիկները իրարից հեռու են գտնվում, և էներգիայի փոխանցումը մի մասնիկից մյուսին դժվարությամբ է տեղի ունենում:Օդի ջերմահաղորդականությունը 23 անգամ փոքր է ջրի ջերմահաղորդականությունից։

8․Ի՞նչ կիրառություն ունեն ջերմամեկուսիչ նյութերը:
Օրինակ աղյուսե պատերը, սենյակի օդեը լավ են պաշտպանում սառչելուց։ Պատուհանի կրկնակի ապակիները ՝ բաժանված օդի շերտով, նույնպես լավ են ջերմամեկուսացնում սենյակը։ Մուշտակը ձմռանը մարդու մարմինը լավ է պաշտպանում սառելուց։ Մառանները սովորաբար պատում են ջերմամեկուսիչ նյութերով։

Ներքին Էներգիա

. Մեխանիկական էներգիայի ի՞նչ տեսակներ գիտեք: Բերեք օրինակներ:
Կինետիկ էներգիա
Պոտենցիալ էներգիա
Լրիվ մեխանիկական էներգիա
Ներքին էներգիա

2.Ձևակերպեք էներգիայի պահպանման օրենքը: 
Դիմադրության և շփման ուժերի բացակայության պայմաններում մարմնի լրիվ մեխանիկական էներգիան պահպանվում է:

3.Ինչպե՞ս է փոխվում որոշ բարձրությունից ընկնող գնդիկի էներգիան հենարանին (օրինակ գետնին) հարվածելուց հետո: Խախտվում է արդյոք էներգիայի պահպանման օրենքն այդ ժամանակ: Ինչու՞:
Գնդի սկզբնական պոտենցիալ էներգիան գրեթե ամբողջությամբ փոխակերպվում է կինետիկի։ Հենարանին հարվածելու հետո գունդը վեր չի բարդրանում նշանակում է, գունդը կորցրել է իր ձեռք բերած կինետիկ էներգիան, հետևաբար նաև լրիվ մեխանիկական էներգիան։ Էներգիայի պահպանման օրենքը չի խախտվում, քանի որ ուշադիր զննելով կնկատենք, որ հենարանը և գունդը հարվածից հետո դեֆորմացվել են։

4.Ինչո՞ւ է ընկնող գնդիկի հարվածից կապարե թիթեղի ջերմաստիճանը բարձրանում:
Տեղի է ունենում այդ մարմինների մասնիկների կինետիկ և պոտենցիալ էներգիաների փոփոխություն: Սա նշանակում է, որ մեխանիկական էներգիան, որ փորձի սկզբում ուներ գունդը, անհետ չի կորել, այն փոխակերպվել է մոլեկուլների էներգիայի:

5.Ի՞նչ է մարմնի ներքին էներգիան: Ինչից է կախված այն:
Մարմնի մասնիկների ջերմային շարժման կինետիկ էներգիաների և մասնիկների փոխազդեցության պոտենցիալ էներգիաների գումարն անվանում են մարմնի ներքին էներգիա։

6.Նկարագրեք մի քանի փորձ՝ ապացուցելու համար մարմնի ներքին էներգիայի գոյությունը:
Օդահան պոմպի զանգի տակ դնենք մխոցով գլան։ Գլանում՝ մխոցի տակ, կա օդ, իսկ մխոցին դրված է ծանրոց։ Զանգից օդը հանելիս, գլանի օդն սկսում է ընդարձակվել և բարձրացնում է մխոցը՝ ծանրոցի հետ ՝ կատարելով մեխանիկական աշխատանք։ Նշանակում է ՝ գլանի օդն օժտված է ներքին էներգիայով։

7.Բերեք օրինակներ, որոնք համոզում են, որ շփման կամ դիմադրության ուժերի առկայությամբ շարժվելիս փոխվում է մարմնի ֆիզիկական վիճակը:

8.Ի՞նչն է բնութագրում մեխանիկական էներգիայի փոփոխությունը:
Մեխանիկական էներգիայի փոփխությունը բնութագրում է մարմնի ֆիզիկական վիճակը։

10.Օրինակներով կամ փորձի նկարագրությամբ հաստատել, որ աշխատանք կատարելով կարելի է փոխել մարմնի ներքին էներգիան:
Եթե ալյումինե լարը մի քանի անգամ ծալենք և ուղղենք կնկատենք, որ այն տաքացել է։

11.Ի՞նչ է ջերմահաղորդումը: Կարելի է ջերմահաղորդումը համարել էներգիայի փոխակերպում: Ինչու՞:
Առանց աշխատանք կատարելու մարմնի ներքին էներգիայի պրոցեսն անվանում են ջերմահաղորդում։

12.Մարմնի ներքին էներգիան մեծացել է 10 Ջ-ով: Ինչ եք կարծում ջերմահաղորդմամբ, թե աշխատանք կատարելու միջոցով է տեղի ունեցել  ներքին էներգիայի այդ աճը:
Աշխատանք կատարելով

13.Տաք ջուրը խառնել են սառը ջրին: Ինչո՞ւ է խառնուրդի ջերմաստիճանը բարձր սառը ջրի ջերմաստիճանից, բայց ցածր՝ տաք ջրի ջերմաստիճանից: Բացատրեք՝ հիմնվելով մոլեկուլային-կինետիկ տեսության դրույթների վրա:
Տաք մարմիններն ունեն ավելի մեծ միջին կինետիկ էներգիա և ավելի արագաշարժ մոլեկուլներ։ Մարմինների հպման տեղերում տաք մարմնի մոլեկուլները, փոխազդելով սառը մարմնի մոլեկուլների հետ իրենց կիետիկ էներգիայի մի մասը հաղորդում են դրանց, որի արդյունքում տաք մարմնի մոլեկուլների ջերմային շարժման միջին էներգիան նվազում է, իսկ սառը մարմնի մոլեկուլներինը աճում։

14.Հնարավո՞ր է արդյոք ջերմափոխանակում սառույցի և ջրի միջև, եթե երկու նյութերի ջերմաստիճանն էլ 0C: Բացատրեք ինչու:
Ոչ հնարավոր չէ, քանի որ ջերմափոխանակում տեղի է ունենում միայն տարբեր ջերմաստիճանի մարմինների միջև։

Դաս 14

1.Թվարկել ձեր շրջապատի մի քանի առարկաներ և նշել թե ինչ նյութերից է այն պատրաստված:
Քանոն՝ Փայտից, պլասմասից
Բաժակ՝ ապակի, կավ
Սեղան՝ փայտ

2.Ինչի՞ց են բաղկացած ֆիզիկական մարմնները:
Ֆիզիկական մարմինները բաղկացած են նյութերից։

3.Ինչպիսի՞ կառուցվածք ունի նյութը:
Նյութերը կազմված են առանձին մասնիկներից, որոնց միջև կան ազատ տարածություններ:

4.Ինչպե՞ս են անվանում նյութի մասնիկները:
Նյութը կազմված է մոլեկուլներից, իսկ մոլեկուլներն էլ իրենց հերթին ատոմներից։

5.Ո՞ր նյութն են անվանում տարր: Քանի՞ քիմիական տարր է հայտնի այսօր: Քանի՞ քիմիական տարր կա բնության մեջ։
Միևնույն տեսակի ատոմներից բաղկացած նյութն կոչվում է տարր։

6.Ի՞նչ է մոլեկուլը:
Մոլեկուլը նյութի այն ամենափոքր մասնիկն է, որը պահպանում է տվյալ նյութի հիմնական քիմիական հատկությունները:

7. Ի՞նչ մոլեկուլներ են ձեզ հայտնի:
O₂, H₂, F₂

8.Ո՞ր մասնիկն է օժտված նյութի բոլոր հատկություններով:
Նյութի բոլոր հատկություններով մոլեկուլը։

9. Քանի՞ անգամ է ատոմը փոքր խնձորից: Հաշվեք 1 լ ծավալով ջրի մոլեկուլների թիվը:
Ատոմը խնձորից փոքր է 100 000 000 անգամ։

10. Թվարկեք նյութի մասնիկների շարժումը հաստատող երևույթներ:
Նյութի մասնիկների շարժումը հաստատող երևույթներ են օծանելիքի բուրմունքի տարածվել սենյակով, ներկի կաթիլի տարածվելը ջրում, սենյակի օդի տաքացումը ջեռուցչից, ծխի տարածվելը օդում, շաքարի հալվելը ջրում։

11. Ինչպե՞ս է բացատրվում օծանելիքի բուրմունքի տարածումը սենյակում:
Քանի որ օծանելիքի մոլեկուլները գտնվում են շարժի մեջ, նրանք տարածվում են ողջ սենյակով մեկ։

12. Ի՞նչ է դիֆուզիան:
Դիֆուզիայի ընթացքում մի նյութի մասնիկները թափանցում են մի այլ նյութի միջմասնիկային տարածություն, և նյութերը խառնվում են միմյանց:

Դաս 1

1. Ի՞նչ է մեխանիկական շարժումը։
Ժամանակի ընթացքում մարմնի դիրքի փոփոխությունն այլ մարմնի նկատմաբ, կոչվում է մեխանիկական շարժում։ 

2. Մեխանիկայի ո՞ր բաժինն են անվանում կինեմատիկա։
Մեխանիկայի այն բաժինը որն ուսումնասիրում է մարմինների շարժումը, առանց պատճառների քննարկման կոչվում է կինեմատիկա։

3. Ի՞նչն են անվանում նյութական կետ։
Նյութական կետ են անվանում այն մարմինը որի չափերը տվյալ դեպքում կարելի է անտեսել

4. Ի՞նչն են անվանում շարժման հետագիծ, թվարկել տեսակները։
Մի տեղից մյուսը տեղափոխելիս մարմինը շարժվում է մի որոշ գծով որը կոչվում է հետաձիգ։

5. Ի՞նչն են անվանում մարմնի անցած ճանապարհ։
Հետագծի երկարությունը, որով մարմինը շարժվում է որոշ ժամանակահատվածում, կոչվում է անցած ճանապարհ

6. Ինչո՞վ է տարբերվում հետագիծը մարմնի անցած ճանապարհից։
Հետագիծը կարող է ավելի երկար լիներ քան անցած ճանապարհը։

7. Ո՞ր շարժումն են անվանում հավասարաչափ։
Այն շարժումը որի ընթացքում մամինը հավասար ժամանակամիջոցում անցնում է հավասար ճանապարհ կոչվում է հավասարաչափ։

8. Ո՞ր մարմինն են անվանում հաշվարկման մարմին։
Այն մարմինը, որի նկատմամբ դիտարկվում են այլ մարմինների դիրքերը, կոչվում է հաշվարկման մարմին:

9. Ո՞ր շարժումն է կոչվում անհավասարաչափ։ Բերել օրինակներ։
Անհավասարաչափ շարժում է կոչվում այն շարժումը, որը հավասար ժամանակամիջոցներում անցնում է անհավասարաչափ ճանապարհ։

10. Սահմանել անհավասարաչափ շարժման միջին արագությունը։
Մարմնի անցած ճանապարհը և այդ ճանապարհ անցնելու ժամանակի հարաբերությունն կոչվում է անհավասարաչափ շարժման միջին արագություն։

11. Գրել միջին արագության բանաձևը։
v_միջ=s/t

13. Ի՞նչ է ակնթարթային արագությունը։
Մարմնի շարժման ակնթարթային արագությունը հետագծի որևէ կետում կոչվում է, այն ֆիզիկական մեծությունը, որը հավասար է այդ կետին հարող շատ փոքր տեղամասում շարժման միջին արագությունը։

Ռեակտիվ շարժում

1. Ո՞ր շարժումն է կոչվում ռեակտիվ;         
Ռեակտիվ անվանում են այն շարժումը, որն առաջանում է, երբ մարմնից անջատվում է նրա մի մասը՝ որոշակի արագությամբ, որի հետևանքով մնացած մասը ձեռք է բերում հակառակ ուղղված արագություն։

2. Բերել ռեակտիվ շարժման օրինակներ:
Օրինակ փայտի կտորը եթե կանգնենք հարթ սառույցին և նետենք փայտի կտորը, ապա կշարժվենք փայտի նետման ուղղությանը հակառակ։

3. Ի՞նչ կառուցվածք ունի հրթիռը:
Հրթիռը կազմված է երկու հիﬓական մասից` պատյանից և վառելանյութից : Այրման խցիկում վառելանյութի այրուﬕց առաջանում է բարձր ջերմաստիճանի և ﬔծ ճնշման գազ: Շնորհիվ  այդ գազի և շրջապատի ճնշուﬓերի ﬔծ տարբերության՝ գազը հզոր շիթով դուրս է գալիս պատյանի ելքի հատուկ ձևի փողրակով՝ փքանցքով: Վերջինիս դերը արտահոսող գազի արագության ﬔծացուﬓ է:

4․ Բացատրեք, թե ինչպես է շարժվում հրթիռը։
Այրման խցիկում վառելանյութի այրումից առաջանում է բարձր ջերմաստիճանի և մեծ ճնշման գազ։Շնորհիվ այդ գազի և շրջապատի ճնշումների մեծ տարբերության գազը, հզոր շիով դուրս է գալիս պատյանի ելքի հատուկ ձևի փողրակով փքանցքից։

5. Կարո՞ղ է արդյոք հրթիռը շարժվել անօդ տարածությունում։ Իսկ կարո՞ղ է հրթիռն արգելակել  տիեզերքում (անօդ տարաությունում): Ինչպե՞ս:
Ոչ չեն կարող։

6․ Ի՞նչ գիտեք տիեզերագնացության հաջողությունների մասին։
Առաջին տիեզերագնացը Յու. Ա. Գագարինն է: 1961թ. ապրիլի 12-ին «Վոստոկ» տիեզերանավով նա Երկրի շուրջը առաջին պտույտը գործեց: Իսկ 1969թ. հուլիսի 16-ին ամերիկացի տիեզերագնացներ Արմսթրոնգը և Օլդրինը «Ապոլոն-II» տիեզերանավով վայրէջք կատարեցին Լուսնի վրա:

7. Կարո՞ղ է արդյոք իդեալական հարթ հորիզոնական սառույցի վրա կանգնած մարդը տեղից շարժվել՝ որևէ  ձևով չհրվելով սառույցից։
Ոչ չի կարող