Անհատական նախագիծ

Հայկական ֆուտբոլի սկզբնավորումը   

Ֆուտբոլը Հայաստանում սկզբնավորվել է 20-րդ դարի քսանական թվականներին, իսկ դարասկզբին, Արեվմտյան Հայաստանում`Կոստանտինապոլսում, Իզմիրում կազմավորվում են ֆուտբոլային թիմեր («Տորք », «Արաքս»,  «Հայաստան», «Վասպուրական», «Կիլիկիա», «Արարատ», «Համազասպ» և այլն), որոնք մրցում են թուրքական ակումբների եվ գերմանական ու անգլիական ռազմանավերի նավաստիների հետ: Այդ տարիներին էլ գրանցվում են առաջին հաջողությունները: 1911 թվականին «Հայաստանը» դառնում է Հունաստանի ֆուտբոլի ֆեդերացիայի կազմակերպած ֆուտբոլի մրցաշարի հաղթող, իսկ 1913 թվականին ուսումնական հաստատությունների առաջնությունում առաջին տեղը գրավում է Այնթափի քոլեջի «Կիլիկիա» թիմը:

Հայաստանում ևս կազմավորվում են թիմեր («Նաիրի», «Պրոմկոոպերացիա», «Պիշչեվիկ»,  «Դինամո», «Կարմիր դրոշ», «Արարատ», «Ստրոիտել» և այլն), որոնք ընկերական հանդիպումներ են անցկացնում միմյանց հետ:

1923 թվականին Հայաստանում ստեղծված ֆիզկուլտուրայի եվ սպորտի գործերի կոմիտեն իր գործունեության առաջին իսկ օրերից ձեռնամուխ է լինում հանրապետությունում ֆուտբոլի զարգացման գործին: Այդ տարիներին իրենց ֆուտբոլային թիմերն են հիմնադրում մարզական ընկերությունները, արտադրական ձեռնարկությունները: 1925 թվականի հոկտեմբերին Հայաստանում ստեղծված «Դինամո» ընկերությունն առաջին իսկ օրերից ձեռնարկում է համանուն ֆուտբոլային թիմի ստեղծումը:

Հայոց լեզու

35.   Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ջորդանո Բրունոն ամբողջ ութ տարի բանտում մնաց: Սուրբ հայրերը սպասում էին, որ  նա կընկճվի: Նա խոստովանում էր, որ ինքը մեղք է գործել եկեղեցու դեմ, բայց պնդում էր, որ իր ուսմունքը ճշմարտացի է ու ամբողջական: Մտածելու համար նրան իննսուն օր ժամանակ տվեցին և օրը երկու ամգամ՝ կեսօրին ու կեսգիշերին,աստվածաբաններ էին ուղարկում նրա խուցը: Բայց նա ոչինչ չէր խնդրում: Երբ կարդինալի պալատում, կարդում էին դատավճիռը, նա ասաց. «Դուք ավելի մեծ երկյուղով եք հայտնում ինձ դատավճիռը, քան ես լսում եմ»:

36.   Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Պատկերացրեք, որ  երկրի վրա մեզ  հետ  միասին ապրում են էակներ,  որոնց 

կյանքի ժամանակամիջոցը՝ ծնունդից մինչև մահ, տեղավորվում է վայրկյանի հազարերորդական մասում: Այդպիսի յուրաքանչյր էակի կյանքի ընթացքում դիտվող աշխարհը ակնթարթային լուսանկարը կլինի: Այդ  նկարի մեջ տարօրինակ դիրքերում քարացած անշարժ էակներ՝ մարդիկ կլինեն:

37.   Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Երկրագնդի վրա կյանքը հավանաբար ծովում է սկզբնավորվել: Ու թեև զարգացման միլինավոր  տարիներ են անցել, հիմնել մարդու մարմնի հյուսվածքները ողողվում են աղային լուծույթով, որն իր բաղադրությամբ շատ նման է ծովի ջրին: Դրանք անհրաժեշտ են նյութափոխության և օրգանիզմի ամբողջ գործընթացի համար: Բայց ջուրը միայն  օրգանիզմի առողջ և արդյունավետ գործունեությամբ է նպաստում: Ծովն ինքնին սննդանյութերի աղբյուր է: Վերջապես նաև ջրածին ճանապարհների մասին հիշենք:

38. Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Ախթամար կղզու բոլոր շինություններից ամենահրաշափառը Սուրբ Խաչի տաճարն էր: Բյուրավոր  նավեր ցամաքից կրում էին ամենաընտիր քարերը՝ տաճարի շինվածքի համար: Գագիկ թագավորը  մինչև անգամ  հեթանոսական մի բերդ կործանել տվեց, որ դրա քարերն էլ բերեն Ախթամար: Տաճարի շինվածքի  համար օգտագործվեց ավելի քան երկու հարյուր լիտր կաթ: Պատերը զարդարված էին բարձրաքանդակ   պատկերներով,  որոնց մեջ Աստվածաշնչյան հերոսների և Փրկրի բոլոր կարևոր  տնօրիությունները երևում էին:

39.  Բաց թողնված տառերը լրացրո՛ւ:

Վերջապես նրանք  հասան հռչակավոր Խաչաղբյուրին: Առաջնորդը մագլցեց ժայռն ու անցքի մոտից մի պարան կապեց, որպեսզի տղաները կառ.ելով բարձրանան քարանձավ: Քարանձավային լճակից թափվող առվակի մեղմ խոխոջյունն էր լսվում: Ջուրն այնքան թափանցիկ էր, որ հատակի խի.ն ու ավազը  երևում էին: Արշավախմբի  որոնումները ցնցող  արդյունք տվեցին: Տղաները այդ քարանձավից ոչ միայն նախամարդու իրեր գտան, այլև, բազմաթիվ ստորգետնյա անձավներ, լճեր ու գետեր:

Պարապմունք 11.

ա) 6a²b                    բ) 8b²c⁴                    գ) 54c²e³
դ) 42e⁵k⁴                  ե) 20a³p³                 զ) 42k³p³
է) 18a³b²c²               ը) 24b³c³e²              թ) 35c⁵e⁵k²
ժ) 48e⁵k⁹p²              ժա) 16k⁸p⁶x⁷          ժբ) 36p⁵x⁵y⁵

ա) 44p⁴k²x                                        բ) 120x⁶y⁴
գ) -18a³b                                           դ) -28b³c²
ե) -25c⁴k³                                          զ) -63k³p⁶
է) -40p⁴x⁷                                           ը) -150x⁴y³

Հոմանիշներ, գործնական աշխատանք

1. Գոյական հոմանիշներ: Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ գոյականների հինգ զույգ:
1. Ահ, ծուղակ, թախանձանք, ընչազրկություն, թովչանք, աղքատություն, թակարդ, երկյուղ, հրապուրանք, աղերսանք:
Ահ — երկյուղ,
Ծուղակ — թակարդ,
Թախանձանք — աղերսանք,
Ընչազրկություն — աղքատություն,
Թովչանք — հրապուրանք։

2. Հռչակ, առաջաբան, ավար, հարգանք, համբավ, կողոպուտ, բաղձանք, ներածություն, տենչանք:
Հռչակ — համբավ,
Առաջաբան — ներածություն,
Ավար — կողուպուտ,
Բաղձաք — տենչանք։

2. Ածական հոմանիշներ:Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ ածականների հինգ զույգ:
1. Զգոն, առաքինի, առույգ, աչալուրջ, տրտում, թանձր, թախծոտ, պարկեշտ, եռանդուն, խիտ:
Զգոն- աչալուրջ
Առաքինի — պարկեշտ,
Առույգ — եռանդուն,
Տրտում — թախծոտ,
Թանձր — խիտ։

2. Բանիմաց, թույլ, թերահավատ, հնազանդ, շողոքորթ, հեզ, լավատեղյակ, կեղծավոր, տկար, կասկածամիտ:
Բանիմաց- լավատեղյակ,
Թույլ — տկար,
Թերահավատ- կասկածամիտ,
Հնազանդ — հեզ,
Շողոքորթ — կեղծավոր։

3. Բայական հոմանիշներ:Բառաշարքերում առանձնացնել հոմանիշ բայերի հինգ զույգ:
1.Ապականել, ըմբոստանալ, գովել, ընդվզել, վատաբանել, պղծել, խաղաղվել, դրվատել, հանդարտվել, փնովել:
Ապականել — պղծել,
Ըմբոստանալ — ընդվզել,
Գովել — փնովել,
Վատաբանել — դրվատել,
Խաղաղվել — հանդարտվել։

2. Թմրել, հավաքել, շահագործել, դժգոհել, ընդարմանալ, ժողովել, ճնշել, տրտնջալ, վառել, հրկիզել:
Թմրել- ընդարմանալ,
Հավաքել- ժողովել,
Շահագործել — ճնշել,
Դժգոհել — տրտնջալ,
Վառել — հրկիզել։

4. Գոյական հականիշներ:Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ գոյականների հինգ զույգ:
Խաղաղություն, կորուստ, բերկրանք, վերնահարկ, պատերազմ, ըմբոստություն, ձեռքբերում, թախիծ, ներքնահարկ, հնազանդություն:
Խաղաղություն — պատերազմ,
Կորուստ- ձեռքբերում,
Բերկրանք — թախիծ,
Վերնահարկ — ներքնահարկ,
Բերկրանք — ըմբոստություն։

5. Ածական հականիշներ:Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ ածականների հինգ զույգ:
Ծանրախոհ, անագի, զուսպ, կայուն, լի, պոչավոր, սանձարձակ, թեթևամիտ, անհաստատ, դատարկ:
Ծանրախոհ — թեթևամիտ,
Անագի — պոչավոր,
Զուսպ — սանձարձակ,
Կայուն — թեթևամիտ,
Լի — դատարկ։

6. Բայական հականիշներ: Բառաշարքում առանձնացնել հականիշ բայերի հինգ զույգ:
Մեկնել, հօդս ցնդել, ատել, ժամանել, փրփրել, երկրպագել, մերժել, հայտնվել, հաստատել, հանդարտվել:
Մեկնել — ժամանել,
Հօդս ցնդել- հայտնվել,
Ատել- երկրպագել,
Փրփրել — հանդարտվել,
Մերժել — հաստատել։

7. Գրել տրված բառերի նույնարմատ հականիշները:
Կուշտ-անկուշտ,
անխռով- խռովկան,
երջանիկ- ապերջանիկ,
ուժեղ- անուժ,
տարակուսելի- անտարակույս,
կախյալ- անկախ,
աղմկոտ- անաղմուկ,
արատավոր — անարատ,
զարդարուն- անզարդ,
բարձրաձայն- ձածրաձայն,
քաղցրահամ- անհամ,
ընչատեր- ընչազուրկ,
շնորհալի- անշնորք,
երախտագետ- ապերախտ,
գիտուն- անգետ։

Առաջադրանքներ գրքից 60-65

60. Կետերի փոխարեն գրի՛ր փակագծում տրված բառերի հականիշները:

Փարիզում անցորդներից մեկը հորդ(մեղմ) անձրևի տակ ընկավ:Թրջվելուց (չորանալ) պաշտպանվելու համար թևի տակի նկարը բարձրացրեց (իջեցնել) գլխի վրա ու վազեց: Անկայուն (հաստատ) աշխարհում վացուց (արդեն) ոչ ոք անձրևից այդպիսի թանկագին (էժանագին) «անձրևանոցով» չէր պաշպանվել(հարձակվել):
Տեսնելով անցորդի գլուխը պաշտպանող նկարը`դեպքի կամավոր վկան`ոստիկանը, զարմանքից բղավեց (լռել): Նա ճանաչեց Գյուստավ Կուրբեի նշանավոր (աննշան) «Քնած շիկահեր կինը» կտավը: Թանգարանից հափշտակված այդ նկարի վերատպված օրինակները հենց այդ օրը բաժանեցին(հավաքվել) ոստիկաններին: Նկարը յոթ հարյուրից ութ հարյուր դոլար էր գնահատված: Ոստիկանը մարդուն հետապնդեց (առաջնորդել) մինչև նրա բնակարանը, որտեղ գտավ (կորչել) տարբեր (նույն) ժամանակներում տարբեր (նույն) տեղերից գողացված նկարների ամբողջ պատկերասրահ:
-Ավելի լավ (վատ) էր մինչև ոսկորներս թրջվեի (չորանալ),- տխրությամբ (ուրախություն) ասաց գողը, երբ նրան ձերբակալեցին(բաց թողնել):

62. Տրված առածները ընդգծված բառերի հականիշների օգնությամբ լրացրո՛ւ:
Ամառվա փուշը ձմեռվա մուշը:
Բարեկամ կորցնելը հեշտ է, գտնելը:
Դուրսը քահանա, ներսը սատանա:
Գիտունին գերի եղիր, անգետի հետ բարեկամ մի եղիր:
Գիտունի հետ քար քաշի, անգետի փլավ մի կեր։
Իր աչքի գերանը չի տեսնում, ուրիշի աչքի փուշն է տեսնում։

Նույնանուններ

63. Պարզի՛ր, թե ընդգծված նույնանունները ո՞ր բառերի ձևերն են:

Ուզում էր`հրի, դուրս հանի տղային, բայց ուժը չէր պատում:Հրել
Հրի լեզվակները մոտենում էին, իսկ հրշեջները դեռ չէին երևում:Հուր
Շամանակին Անի քաղաքում մի հզոր իշխան կար:

Ամեն ինչ որ ժամանակին անի, փորձն արդյունավետ կլինի:Անել
Երազում էր տեսնել այդ երկիրը:Երազել
Երազում էր տեսել այդ երկիրը: Երազ

64. Տրված նույնանուն բառերով նախադասություններ կազմի՛ր:
Օրինակ`

Բոլորին պատմում էր Մոբի Դիկի` սպիտակ կետի պատմությունը:
Մի երկու կետի պատճառով ամբողջ էջը արտագրեց:
Սրի, աղի, որդի, գնում է:

Սրիր բոլոր մատիտները և կազատվես։
Սրի ծայրը դիպավ նրա ուսին։

Աղին ոլորվել էր։
Ճաշտ աղի էր։

Որդերը փչացրեցին ամբողջ բերքը։
Որդիները չհնազանդվեցին հոր հրամանին։

Նա ամենօր գնում է մի շիշ կաթ։
Երեկոյան ընկերների հետ միասին գնում է զբոսանքի։
65. Տրված նույնանուն բառերով նախադասություններ կազմի՛ր:
Դող, զատիկ, համար, բազուկ:
Նրամ մարմնով մեկ դող անցավ։
Վթարի պատճառն էր կոտրված դողը։

Այդ փոքրիկ այգում շատ զատիկներ կան։
Զատիկին ներկում են ձվերը կարմիր գույնով։

Նպատակին հասնելու համար շատ փորձություններ անցանք։
Համար հինգ առաջադրանքը իսկապես դժվար էր։

Նրա կտրատեց բազուկը և լցրեց աղցանի մեջ։խ
Նրա բազուկներին կապեցին շղթաներ և առաջնորդեցին դեպի մեքենան։

Տեքստային աշխատանք: Հնարագետը

Արևելքի մի երկրում մի թագավոր է լինում, նա շատ կամակոր  և քմահաճ է լինում: Մի  օր  նա  կանչում է  իր  երկրի  բոլոր   դերձակներին  և  հրամայում, թե`  ինձ  համար  մի  այնպիսի  վերմակ  կարեք, որ  հասակիս  համեմատ  լինի ̀ ոչ  երկար, ոչ  կարճ: Ոչ մի   դերձակ  չի  կարողանում  թագավորի  հրամանը  կատարել, բոլորի  գլուխներն  էլ  կտրել  է  տալիս:
Օրերից  մի  օր  թագավորի  մոտ  մի  դերձակ  է  գալիս:
— Թագավորն  ապրած  կենա, -ասում  է  նա, —  ես  քո  ուզած  վերմակը  կկարեմ: Ոչ  երկար  կլինի, ոչ կարճ:
— Լավ, — ասում է թագավորը, — բայց  տես,  եթե  մի  փոքր  երկար  եղավ  կամ  կարճ, իմացած  լինես ̀ գլուխդ  կտրելու  եմ:
-Համաձայն   եմ, թագավորն  ապրած  կենա, թե  չկարողացա ̀  գլուխս  կտրի:
Դերձակը  գնում  է  մի  վերմակ  կարում,  դիտմամբ  էլ  մի  քիչ  կա□ճ  է  անում: Տանում  է,  դնում     թագավորի  առաջ: Փեշի  տակ  էլ  թաքուն  մի  ճիպոտ  է  պահած  լինում:
-Թագավորն  ապրած  կենա, — ասում է  դերձակը ̀  գլուխ  տալով, — քո  ուզած  վերմակը  կարել  եմ: Տես ̀  կհավանե՞ս:
-Տեսնենք  հասակիս  հարմա՞ր  է, թե՞  ավել- պակաս, —  ասում  է  թագավորն  ու  պառկում  թա□տին, վերմակը  քաշում  վրան: Վերմակը  հազիվ  ծնկներին  է  հասնում, ոտքերը  բաց  են  մնում:
Դերձակն  իսկույն  փեշի  տակից  հանում  է ճիպոտը  և  խ□ում  թագավորի  ոտքերին: -Թագավորն  ապրած  կենա, — ասում է  դերձակը, — ամեն  մար□  իր վերմակի  համեմատ  պիտի   ոտքը  մեկնի:
 Թագավորն  ամիջապես  ոտքերն  իրեն է  քաշում,  թաքցնում  վերմակի  տակ:

   Կամակոր  թագավորն  այլևս  ոչինչ  չի  կարողանում  ասել: Նույնիսկ  մեծ –մեծ   նվերներ  է տալիս  ու  ճանապարհ  դնում  հնարագետ  դերձակին:

1.Տեքստի չորս բառերում տառի փոխարեն վանդակ է դրված, դու՛րս գրիր այդ բառերը՝ լրացնելով բաց թողած տառերը:

կարճ, խփում, մարդ, թաղտ:

   2. Ի՞նչ  է  նշանակում  դերձակ  բառը.

Դերձակ բառը նշանակում է, երբ մարդ ինչ, որ իր է կարում

3. Ո՞ր   դարձվածքի   իմաստն  է  սխալ  բացատրված.
ա/ գլուխը  դատարկ   —  հիմար, անխելք, տգետ
բ/ թև առնել  —  ոգևորվել, ոգեշնչվել
գ/ կողը  հաստ – համառ, կամակոր, ինքնասածի
դ/ ձեռք մեկնել —  ձեռքով անել, հեռանալ

4.Տրված  բառերից  ո՞րն  է  ածանցավոր.

      ա/ օրերից

      բ/  գլուխ                            

      գ/ թագավոր

       դ/ ոչինչ

6. Օգտագործելով  տրված  բառերը ̀ լրացրու՛  առած-ասացվածքները.

    ա/ Ծաղիկը ծաղկին նայելով  է  բացվում:

     բ/Թթու  է, թան  չի,  ամեն մարդու բան չի:

     գ/Մեջք –մեջքի, որ  տանք, սարեր շուռ  կտանք:

      դ/Արջից  վախեցողը  անտառ  չի գնա:

   / սարեր, չի  գնա, մարդու, ծաղկին/

Գործնական քերականություն

29. Կետերի փոխարինի՛ր եվ հնչյունակապակցությունն արտահայտող մեկ կամ երկու տառով:

Երթևեկել, Եվա, նաև, անձրևաբեր, առևտուր, ոսկեվարս, գերեվաճառ, դափնեվարդ, արևելաԵվրոպական, սևագրել, Եվրոպական, հևասպառ, ուղեվճար, ուղևոր:

31. Կետերի փոխարեն գրի՛ր մ կամ ն և բառարանով ստուգի՛ր:

Անպաճույճ, ամբարտակ, անփարատ, ամբասիր, անբերան, ամպրոպ, համբերություն, հանպատրաստից, անփառունակ, անպատեհ, անբարոյական

32. Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:

Խռպոտ, դժոխք, գործընկեր, ոգևորվել, զառիվայր, անկոտրում, ընդհատել, միանգամայն:

Տոթ էր, աղմուկ ու խառնաշփոթ. կարծես դժոխք լիներ:

Գլորվում էր զառիվայր լանջով:

Ձայնն էլ խզված էր ու խռպոտ:

Առանց լսեցին նրա ամբողջ ելույթը ու հետո նստեցին մտամոլոր:

Դու միանգամայն. անտեղյակ ես, դրա համար էլ խոսքդ չեն լսում ու աղմկում են:

… ոգի ունի, հեշտ չէ նրան ծնկի բերել:

Միանգամից … է ու կպչում գործի:

33. Տրված բառերը տեղադրի՛ր կետերի փոխարեն՝ համապատասխանեցնելով նախադասություններին:

Նախօրոք, շնորհք, մեհյան, ներողություն, խոչընդոտող, նրբանկատ:

Այնքան շատ են … ու խանգարողները, որ էլ ոչինչ չեմ ուզում անել:

Դե՛, ցո՛ւյց տուր …, թող տեսնեն, թե ինչեր ես անում:

… ամեն ինչ պատրաստել էր, որ հետո իրար չխառնվեր:

… մանր-մունր հոգսերով է տարվել ու մոռացել մեր պայմանը:

… խնդրեց ու հանգիստ դուրս եկավ. կարծես ոչինչ չէր եղել:

Հեթանոսական … տեղում է կառուցվել այս տաճարը:

Շատ … մարդ է. երբեք ընկերներիս մոտ ինձ դիտողություն չի անում:

Գործնական քերականություն

1.Տրված բառերում կետերի փոխարեն գրիր այնպիսի տառեր, որ յուրաքանչյուր դեպքում ստացվի ոչ պակաս, քան երկու նոր բառ:
Վա…ք, բար…, …երան, հա…ել, եր…, հար…, ա…ատ, բա…ակ, կար…, հա…ուստ, …արդարել, երե…, պա…ել, …յուղակ, …ատակ, վար…, հան…, շարժու…, երգա…ան, անգի…, հու…ական, քեր…ել, ան…ավ, …երել, վա…ել, ծա…կել, մածու…, հա…ակ:
Օրինակ՝ նկա…ել- նկարել, նկատել:

վանք, վարք
բարի, բարև
հատել, հանել
երբ, երգ
հարթ, հարդ
ազատ, ամագ
բարակ, բաչոկ
կարճ, կարգ
հարուստ, հագուստ
հարդարել, զարդարել
երես, երեք
պարել, պահել
հյուղակ, գյուղակ
սատակ, հատակ
կարկ, վարգ
հանք, հանր
շարժում, շարժուն
երգահան, երգարան
անգիր, անգին
հուժական, հուզական
քերթել, քերծել
անձավ, անցավ
երգել, երթել
վարել, վախել
ծածկել, ծաղկել
մածուն, մածուկ
հասակ, հատակ
2. Օգտվելով հոմանիշների բառարանից գրիր տրված բառերին հոմանիշ մեկական բառ,որոնցում լինի`
բ տառը.
ծնողազուրկ- որբ
մաքրել- սրբել
սգալ- հեկեկալ
քեռի-մորեղբայր
երկյուղել-վախենալ
արեգակ-արև
ավաղ-ափսոս
գույնզգույն-երփներանգ
պնակ-ափսե

Պարապմունք 5

Կիսատ թողած աշխատանքը լրացնել տանը:

Թեմա՝ Թվային արտահայտություններ

Շատ խնդիրներ լուծելիս հարկ է լինում տրված թվերի հետ կատարել թվաբանական գործողություններ՝ գումարում, հանում, բազմապատկում և բաժանում։ Սակայն հաճախ, մինչ այդ գործողությունները մինչև վերջ հասցնելը, անհրաժեշտ է նախապես նշել դրանց կատարման հերթականությունը։ Դա բերում է նրան, որ խնդրի տվյալներից ելնելով և օգտագործելով թվեր, գործողություններ և փակագծեր՝ կազմվում է թվային արտահայտություն։
Թվեր և գործողությունների նշաններ պարունակող
«իմաստալից» արտահայտությունը կոչվում է թվային արտահայտություն:

      Օրինակ`

Մի հացն արժե 100 դրամ, իսկ շոկոլադի մեկ սալիկը՝ 250 դրամ:

Երեք հացը և շոկոլադի երկու սալիկները միասին կարժենան`

3⋅100+2⋅250 դրամ

3⋅100+2⋅250  արտահայտությունը  թվային է:  Կատարելով թվային արտահայտության գործողությունները, գտնում ենք նրա արժեքը: 

3⋅100+2⋅250=300+500=800 

Ստանում ենք  800-ը, որը կլինի արտահայտության արժեքը:

  Այս արտահայտությունը թվային չէ . 

 9+2:4-100×4+)

Ճիշտ է կան թվեր, գործողության նշաններ, բայց իմաստալից չէ, քանի որ փակագիծը փակվում է, բայց չի բացվում և առկա է մեկ ավելորդ գործողության նշան:

Տառային արտահայտություններ:

Փոխենք նախորդ  օրինակներից մեկի պայմանները:

Օրինակ՝

Դիցուք մեկ հացն արժե  a դրամ, իսկ շոկոլադի սալիկը՝  b դրամ:

Երեք հացը և շոկոլադի երկու սալիկները միասին կարժենան 3⋅a+2⋅b դրամ:

Եթե արտահայտությունը, բացի թվերից և գործողությունների նշաններից պարունակում է նաև տառեր, կոչվում է տառային արտահայտություն:

Առաջադրանքներ:

1.Ի՞նչ է թվային արտահայտությունը, բերեք  մի քանի թվային արտահայտության օրինակներ, հաշվեք նրանց արժեքները:
Թվային արտահայտությունը դա է, որ արտահայտությունը ունի իմաստ։
Օրինակ՝ 182 + (90:2)

2.Կազմեք  թվային արտահայտություններ, որոնց  արժեքները համապատասխանաբար  հավասար են՝ 
100;  0,2;   -4;     5:
(495 + (-95)) :4
1 – 0,8
772 + (-776)
25 : 5

3.Գրեք թվային արտահայտության արժեքը՝

ա) -2x(+3) = -6

բ)12×2 = 24

գ)0,5:4 = 0,125

դ)5×3 = 15

ե)(2+3)x(-2,1) = -12,6

զ)-5x(+4) = -20

է)7x2x2 = 28

ը)(4×2)x(6×2) = 96

թ) -4+5×2+20 = 26

4. Ինչ է տառային արտահայտությունը, բերեք մի քանի օրինակ:
Տառային արտահայտությունը դա երբ որ արտահայտության մեջ կա գոնե մի հատ տառ։
Օրինակ՝ a + -5 x b
3 + a
24 x c : a/b

5.Տրված թվային արտահայտությունում 5 թիվը փոխարինեք  a տառով: Գրեք ստացված տառային արտահայտությունը:

ա)7×5-1
7xa-1 = 36

բ)2×5-5:3
2xa-a:2 = ?
գ) 15:5-5
1a:a-a = -2
դ)1x2x3x4x5
1x2x3x4xa = 120

Խնդիր:
Տեղաշարժելով լուցկու մեկ հատիկ՝ ստացիր ճիշտ հավասարություն:

10 + 75 = 85

Պարապմունք 2

1. Քալլոթցի խնդիրը(ամենապարզ, չլուծված խնդիրը):
Վերցրեք ցանկացած թիվ, եթե այն ​​զույգ է, ապա բաժանեք երկուսի: Եթե այն ​​կենտ է, բազմապատկեք երեքով և ավելացրեք մեկ: Կրկնեք գործողությունը: Արդյո՞ք բոլոր թվերն են, որ այդքան գործողություններից հետո արդյունքում միշտ կստացվի մեկ:

Հարցեր Քալլոթցի խնդրի վերաբերյալ.
ա)Հետևելով խնդրի քայլերին, ստուգեք գործողությունները 3, 4, 5, 6, 64 թվերի համար:
բ)Վերցրեք ցանկացած թիվ զրոյից տարբեր, կատարեք քայլերի հերթականությունը, ստացա՞ք մեկ:

3 x 3 +1= 10
10:2=5
5×3 + 1 = 16
16:2=8
8:2=4
4:2=2
2:2 = 1
4:2=2
2:2=1
5×3 + 1 = 16
16:2=8
8:2=4
4:2=2
2:2 = 1
6:2=3
3×3 +1=10
10:2=5
5×3 + 1 = 16
16:2=8
8:2=4
4:2=2
2:2 = 1
64:2=32
32:2 = 16
16:2=8
8:2=4
4:2=2
2:2 = 1
Աշխատանք կրկնողության համար:

2. Գրեք՝
ա) -2 և 3 թվերի արտադրյալը

բ) 123 թվի եռապատիկը:

գ)  6,4 թվի և չորսի քանորդը

դ) 45 և 2 թվերի արտադրյալի կրկնապատիկը:

3.Աստղանիշը թվով փոխարինելով ՝ ստացի՛ր հավասարություն:

ա) *+57=100
բ)  73+* =121    
գ)  * -176=176  
դ) * x 14= 518      
ե)  451-* =182

ա) 43+57=100
բ)  73+48 =121    
գ)  352 -176=176  
դ) 37 x 14= 518      
ե)  451-269 =182