ՊԱՐԱՊՄՈՒՆՔ 7 ԵՐԿՐ․

Թեմա՝  Կանոնավոր բազմանկյուններ:
Սահմանում։ Կանոնավոր կոչվում են այն ուռուցիկ բազմանկյունները, որոնց բոլոր կողմերը և անկյունները հավասար են:

Հավասարակողմ եռանկյունը կանոնավոր բազմանկյուն է․


Քառակուսին  կանոնավոր քառանկյուն է․

Կանոնավոր հնգանկյունը տես ստորև․

Մենք գիտենք, որ ուռուցիկ բազմանկյան բոլոր անկյունների գումարը (n-2)x180 աստիճան է, ուստի կանոնավոր n-անկյան բոլոր անկյունները հավասար են և մեկ անկյան աստիճանային չափը գտնելու համար պետք է  (n−2)180°-ը բաժանել n-ի։
(n−2)180°/n

Առաջադրանքներ։
1.Ո՞ր բազմանկյունն է կոչվում կանոնավոր։
Կանոնավոր կոչվում են այն ուռուցիկ բազմանկյունները, որոնց բոլոր կողմերը և անկյունները հավասար են:

2. GEOGEBRA ծրագրով գծիր կանոնավոր եռանկյուն, գտիր յուրաքանչյուր անկյան աստիճանային չափը։

A = 60^o
B = 60^o
C = 60^o

3. GEOGEBRA ծրագրով գծիր կանոնավոր քառանկյուն,  գտիր յուրաքանչյուր անկյան աստիճանային չափը։
Պատ․՝ 90^o

4. GEOGEBRA ծրագրով գծիր կանոնավոր վեցանկյուն,  գտիր յուրաքանչյուր անկյան աստիճանային չափը։
Պատ․՝ 120^o

5. GEOGEBRA ծրագրով գծիր կանոնավոր տասնանկյուն,  գտիր յուրաքանչյուր անկյան աստիճանային չափը։
Պատ․՝144^o

6. GEOGEBRA ծրագրով գծիր ուռուցիկ քառանկյուն, գծիր բոլոր անկյունագծերը, քանի՞ անկյունագիծ ստացար։

Պատ․՝2 անկյունակիծ

7.GEOGEBRA ծրագրով գծիր ուռուցիկ հնգանկյուն, գծիր բոլոր անկյունագծերը, քանի՞ անկյունագիծ ստացար։

Պատ․՝ 3անկյունագիծ

8. Քանի՞ կողմ ունի ուռուցիկ բազմանկյունը, եթե նրա բոլոր անկյունների աստիճանային  գումարը 540 է:

Պատ․՝ 5 կողմ

9. Գտեք ուռուցիկ քառանկյան բոլոր անկյունները, եթե նրա երեք անկյունները իրար հավասար են, իսկ չորրորդ անկյունը դրանցից փոքր է 40 աստիճանով։

Պատ․՝ I,II,II- 80^o, IV- 40^o

10. Գտեք ուռուցիկ քառանկյան բոլոր անկյունները, եթե դրանք համեմատական են 1, 2, 4, 5 թվերին:

Պատ.` I – 30^o, II – 60^o, III – 120^o, IV = 150^o

11. Քանի՞ կողմ ունի ուռուցիկ բազմանկյունը, որի յուրաքանչյուր անկյունը հավասար է՝
ա) 90աստիճան
4
բ) 60աստիճան
3
գ)120աստիճան
6
դ) 108աստիճան :
5

12. Գտեք քառանկյան երրորդ, չորրորդ կողմերի երկարությունները, եթե նրա պարագիծը 66 սմ է, առաջին կողմի երկարությունը 10սմ է, երկրորդը կողմը երկու անգամ երկար է առաջին կողմից, իսկ երկրորդ և չորրորդ կողերի երկարություննները իրար հավասար են։ 
66 – 10 + (10 x 2) + (10 x 2) = 16
Պատ․՝ III = 16, IV = 20
13. Գտեք ABCD ուռուցիկ քառանկյան A, B և C անկյունները, եթե
∠A = ∠B = ∠C իսկ ∠D = 135 աստիճան է։
Պատ․՝ ∠A = 75^o, ∠B = 75^o, ∠C = 75^o

Առաջադրանքներ Գրքից

51.Հոմանիշների հինգ զույգ առանձնացրո՛ւ:

Ընչազուրկ, հերսոտ, ընչաքաղց, ընթացիկ, սրընթաց, անընկճելի, արագընթաց, անկոտրում, դյուրաթեք, դյուցազնական, դյուրաբեկ, ճկուն, աղքատ, հերոսական:

Ընչազուրկ-աղքատ, արագընթաց-սրընթաց,անընկճելի-անկոտրում, դյուրաթեք-ճկուն, դյութազնական-հերոսական:

52.Կետերր փոխարինի՛ր փակագծում տրված այնպիսի հոմանիշով,որ տեքստի ոճն ավելի վերամբարձ դառնա:
Հին Բաբելոնի հարստությունն ու պերճությունը դեպի իրենց էին ձգում ճամփորդներին: Նրանք գալիս էին իրենց աչքերով տեսնելու քաղաքի զարմանահրաշ, պարիսպները, որոնց վրայով մի քանի կառք կարող էր կողք-կողքի ընթանալ: Սակայն ճամփորդներին ամենից ավելի դյութում էր  Նաբուգոդոնոսոր թագավորի  չքնաղագեղ պալատը: Պալատի կողքին  վեր էր խոյանում ապշեցուցիչ մի  կերտվածք  կախովի այգիները: Թագավորը  դրանք գոյության էր կոչել իր սիրելի կնոջ համար: Թագուհին մեդացի էր` իր հայրենիքի կանաչ անտառոտ լեռներին ու անտառներին սովոր տոթակեզ ու անտառազուրկ Բաբելոնում կարոտում Էր Մեդիայի լեռնային անտառների զեփյուռին ու ստվերին: Կնոջ թախիծը  փարատելու համար Նաբուգոդոնոսորը որոշեց նրան կարծես լեռներից բերված ամբողջ մի օազիս  ընծայել: Եվ կամարակապ չորս հարկերից բաղկացած լայն աշտարակի վրա ստեղծվեցին  աշխարհահռչակ կախովի պարտեզները: Հասարակ մահկանացուների համար պարտեզներն անմատչելի էին. չէ՞որ դրանք  արքայական պալատի բարձր պարիսպների ետևում էին, իսկ մուտքը պահպանում էր ահարկու  պահակախումբը: Այդպիսի պարտեզներ ամբողջ աշխարհում ոչ մի տեղ չեն եղել, դրանք  հրաշալի էին մտածված և հեքիաթային  գեղեցկություն ունեին, իզուր չէ, որ աշխարհի յոթ հրաշալիքների շարքում էին:

Պարապմունք 7.

Պարապմունք 7
Թեմա՝ երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարումներՀարցեր և առաջադրանքներ

1. Քանի՞ լուծում ունի x-y+1=0 հավասարումը։

5-6+1=0
2. Նշեք 5x-2y=0 հավասարման x-ի, y-ի գործակիցները։

5xհավասարա=5×2=10

2y=2×5=10-10=0
3. Ունենք аx+by+c=0 հավասարումը, որի ձախ մասը x, y-ի նկատմամբ բազմանդամ է․

ա) նշիր անհայտները

-10+8=-2+2=0
բ)  անհայտների գործակիցները

a-, b+
գ) ազատ անդամը:

c2
4. Կազմիր երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարում, այնպես որ անհայտների գործակիցները լինեն կենտ թվեր, իսկ ազատ անդամը լինի զույգ թիվ։

-3+5+2=4
5. Հավասարումն արդյո՞ք երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարում է։
ա)2x+15y+4= պարզ չի
բ)0x+0y=5 պարզ է
գ)13x^2-25y^2=0պարզ չի
դ)14x+28y+3=0 պարզ չի

Պարապմունք 4, 5, 6.

Թեմա՝ երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարումներ

Նախ դիտարկենք մեկ անհայտով առաջին աստիճանի հավասարում․
Oրինակ՝
x+7=10
մեկ անհայտով  հավասարում է։
Հավասարումը կասենք  առաջին աստիճանի է, եթե հավասարման աջ և ձախ մասերում  անհայտը մասնակցում է միայն մեկ աստիճանով։

Լուծել առաջին աստիճանի հավասարում՝ նշանակում է գտնել տառերի այն բոլոր հնարավոր արժեքները, որոնց դեպքում հավասարման աջ ու ձախ կողմերի թվային արժեքներն իրար հավասար են։
Լուծենք վերը նշված x+7=10 հավասարումը,  պարզ է, որ թաքնված թիվը կլինի՝ x=3։
Այժմ բերենք  երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարման օրինակ՝
x+y=10
այս հավասարմանը մասնակցում է երկու անհայտ՝ x, y-ը, դրա համար էլ ասում ենք երկու անհայտով հավասարում։
Պարզ է, որ նշված օրինակում այն ունի բազմաթիվ լուծումներ։
x+y=10
x=3; y=7 լուծում է
x=2; y= 8 նույնպես լուծում է
— — — — — — — — — լուծումները շատ են․․․

Առաջադրանքներ։
1. Ե՞րբ  է հավասարումը կոչվում առաջին աստիճանի։
Եթե հավասարման աջ և ձախ մասերում  անհայտը մասնակցում է միայն մեկ աստիճանով, ապա այդ առաջին աստիճանի հավասարում է։
2. Բեր  մեկ անհայտով առաջին աստիճանի հավասարման օրինակներ։
x+57=83
3. Ի՞նչ ես հասկանում երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարում ասելով, փորձիր բացատրել։
Երկու անհայտ, որոնք մի հավասարման մեջ գործածելու արդյունքում ստանում ենք պատասխանը, չմոռանալով, որ անհայտները պետք է ունենան է աստիճան։
4. Բեր  երկու անհայտով առաջին աստիճանի հավասարման օրինակներ։
a+b=30
5. Ստորև գրված հավասարումների  համար գտիր երեք տարբեր լուծումներ։
x-y=100
295-195
149-49
965-865
x+y=100
88+12
37+63
55+45
x+5y=250
191-59
301-51
303-53
6. 5, 2, −5 թվերից որո՞նք են հետևյալ հավասարման լուծումները.
ա) x — 2 = 0,
բ) 2x -10  = 0,
գ) 3x +15 = 0 

7. –3, 12, 1, –5 թվերից որո՞նք են նշված հավասարման լուծում. ա) x + 3 = 0,
բ) 2x – 25 = –1,
գ) 3y + 10 = 1,
դ) 5y + 7 = 2 (y – 1) + 12

8. Ուղղանկյան պարագիծը 48 սմ է։ Գտե՛ք ուղղանկյան կից կողմերի գումարը։
24

9. Դպրոցի երկու դասարանում կա 54 սովորող, ընդ որում ՝ մի դասարանում մյուսից 4 սովորողով ավելի։ Քանի՞ սովորող կա դասարաններից յուրաքանչյուրում։ 
25,29
10. Քանի՞ 0-ով է վերջանում արտահայտության արժեքը.
ա) 4!,0 բ) 5!,1 գ) 10!2

ՊԱՐԱՊՄՈՒՆՔ 5. ԵՐԿՐ․

Կրկնողություն.

Աշխատանքը կատարել GEOGEBRA ծրագրով, բլոգում տեղադրել բոլոր խնդրների գծագրերը։

1. ABC եռանկյան մեջ A անկյան մեծությունը 25° է, իսկ B գագաթում արտաքին անկյան մեծությունը՝ 70°։ Հաշվել C անկյան մեծությունը:
   Լուծում
   180 – 70 = 110
   180 – (110 + 25) = 45
   Պատ․՝ C = 45^o
2.  Երկու զուգահեռ ուղիղներ հատողով հատելիս խաչադիր անկյունների աստիճանային չափերի գումարը հավասար է 210°-ի: Հաշվել այդ անկյունների մեծությունները:
   Լուծում
   210 : 2 = 105
   պատ․՝ 105^o

4. A, B, C կետերը դասավորված են միևնույն ուղղի վրա: Հայտնի է, որ AB = 12 սմ, BC = 13,5 սմ: Ինչպիսի՞ն կարող է լինել AC հատվածի երկարությունը:
AC = AB + BC
AC = 12 + 13.5
AC = 25.5

5. Որոշել երկու կից անկյունների կիսորդներով առաջացած անկյան աստիճանային չափը:
Պատ՝90

Գործնական աշխատանք 18.09

5..Տրված համանուններով կազմել նախադասություններ։
1. սեր (կաթի երեսի թանձր շերտ). սեր (զգացմունք)
Նրա սերը կենդանիների հանդեպ անհնար է արահայտել խոսքերով։
Պարզվեց, որ նա ատում է կաթի սերը։
2. կետ (կետանիշ, գծի հատվածի սահման). կետ (ջրային կաթնասուն կենդանի)
Գնահատականը մեկ բալ իջեցրել էին կետը չդնելու պատճառով։
Փոքրիկը շատ զարմացած էր տեսնելով իսկական կետ։
3. քանոն (ձողաշերտ՝ չափելու և ուղիղ գծելու համար). քանոն (երաժշտական
գործիք)

Քննության ժամանակ արգելված էի քանոնի օգնությամբ գծելը;
Այդ համերգին ամենաշքեղը քանոնի մեղեդին էր։
4. դող (մարմնի սարսուռ). դող (անվին անցկացվող ռետինե շրջանակ)
Հիշելիս այդ օրը մարմնով մեկ դող էր անցնում։
Ամենակարևոր պահին ծակվեց մեքենայի դողը;
5. տոն (ձայնաստիճան). տոն (նշանավոր իրադարձության նվիրված
հանդիսավոր օր)
Խոսելիս ինձ հետ իր տոնը միշտ մեղմ ու ցածր է։
Այդ տոնի արդիվ բոլորը հավաքվել էին իր տանը։

6.Երբ որևէ ստեղծագործության մասին ասում են, որ այն հեղինակի կարապի երգն է, նկատի ունեն, որ դա նրա՝
Ա. առաջին ստեղծագործությունն է
Բ. հասուն տարիքի ստեղծագործությունն է
Գ. սիրահարված շրջա\նի ստեղծագործությունն է
Դ. վերջին ստեղծագործությունն է
Ե. լավագույն ստեղծագործությունն է

7.Ո՞վ կհանդիպի, ո՞վ կբարևի,
Ո՞ւմ հոգեհամբույր խոսքը կլսեմ:
Ո՞ւմ ուրախացած դեմքը կարևի՝
Բարեկամաբար հրճվանքով վսեմ:
Ո՞ր բառն իր հոմանիշը չունի բերված քառատողում:
Ա. վես —
Բ. նսեմ 
Գ. ցնծություն —հրճվանք,
Դ. երես — դեմք,
Ե. ցնծալ –ուրախանալ։

Եգիպտոսի գեղեցիկ բնությունը

Ես այս ամռանը գնացել եմ Եգիպտոս:Այս տարի Եգիպտոսում մի հիանալի և գեղեցիկ բնություն էր տիրում: Եգիպտոսում ամենա գեղեցիկ քաղաքներից է օրինակ Շարմ- էլ-Շեիխը:Այնտեղ երեկույթների ժամանակ ցույց են տվել նաև մի մարդու որն այնքնան շատ է պարապած, որ նրա ոսկորները սառածված էին:Այդ մարդուն նույնիսկ դանակով խփում էին պահում էին նրա ոսկորին նրա ոսկորները սառեցված էին և նա ոչինչ չէր զգում:Ես նույնիսկ Շարմ-էլ-Շեիխում երեկույթների ժամանակ ելությ եմ ունեցել իմ երգով:Այնտեղ մարդիկ ինձ այնքան էին հավանել, որ մոտենում էին ինձ և նկարվում էին ինձ հետ:Երբ, ես պատրաստվում էի որպեսզի մենք մեկնենք դեպի Հայաստան իմ զգացողությոնները ուղակի հիանալի էր: Այնտեղ ծառերը բարդիները նրանց վերամշակած շատ հիանալի էին:

Պարապմունք 3․

Կրկնողություն.
Աշխատանքը կատարել GEOGEBRA ծրագրով, բլոգում տեղադրել բոլոր խնդրների գծագրերը։

Կրկնողություն.

1

2 10+10+17=37

Հյուսնի պատմությունը. Վիլյամ Սարոյան

Լյուսի տատիս իմացած հեքիաթներին վերջ չկար: Ահա դրանցից մեկը, որն ապացուցում է, թե հուսահատությունը պարզապես անհեթեթություն է: Այս պատմությունը հյուսնի մասին է, ով ապրել է հարյուրավոր տարիներ առաջ: Օրերից մի օր, տուն վերադառնալիս, ընկերներից մեկը կանգնեցնում է նրան և հարցնում.

– Եղբայրս, դեմքդ ինչո՞ւ է թթված: Բա՞ն է պատահել: – Եթե իմ տեղը լինեիր, – պատասխանում է հյուսնը, – դու էլ այս օրին կլինեիր: – Ի՞ն չ է եղել, – հետաքրքրվում է ընկերը: – Մինչև առավոտ, – ասում է հյուսնը, – թագավորի հրամանով պետք է տասնմեկ հազար տասնմեկ հարյուր տասնմեկ գրվանքա փայտի լավագույն սղոցուքը տանեմ պալատ, թե չէ գլխիցս կզրկվեմ: Ընկերը ժպտում է և գրկում նրան, ասում է. – Սիրելի ընկերս, մի հուսահատվիր: Արի գնանք, ուտենք-խմենք և վաղվա մասին մոռանանք: Հույսդ երբեք մի կորցրու:

Գնում են հյուսնի տուն և տեսնում, որ նրա կինն ու երեխաները նույնպես լուրն առել են և լացուկոծ են անում: Ընկերը նրանց էլ է հորդորում, որ չվշտանան և բոլորը միասին սկսում են ուտել, խմել, ուրախ-ուրախ զրուցել, երգել ու պարել:

Խնջույքի կեսին հյուսնի կինը վերսկսում է. – Խեղճ ամուսինս, առավոտյան զրկվելու ես գլխիցդ, իսկ մենք զվարճանում ենք: – Ա՜խ, և ոչ մի հույս չկա: – Մի’ տանջվիր, – ասում է հյուսնը, – ամեն ինչ զուր է: Եվ շարունակում են ուտել, խմել, երգել ու պարել: Երբ լույսը ճեղքում է խավարն ու սկսվում է օրը, բոլորը լռում են՝ սարսափով ու վշտով համակված: Թագավորի մարդիկ գալիս և կամացուկ թակում են հյուսնի տան դուռը: Հյուսնը հառաչում է.

– Այժմ գնում եմ մեռնելու: Եվ բացում է դուռը: – Հյուսն, – ասում են հյուրերը, – թագավորը մեռել է: Նրա համար դագաղ սարքիր:

Առաջադրանքներ

• Ա. Ո՞րն է ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարը: Համաձա՞յն եք արտահայտված գաղափարի հետ: Հիմնավորե՛ք:

Կարծում եմ, որ ստեղծագործության ասելիքը կայանում է նրանում, որ կյանքը անկանխատեսելի է և պետք չէ միշտ շատ հիասթավել կյանքից և տխրել,քանի, որ ավելի լավ է ամեն րոպեն, վարկյանը, և ժամը ապրել այնպես, կարծես քո կյանքի վերջին օրն է, քանի, որ ամեն ինչ կարող է փոխվել մի րոպեում:

• Բ. Ի՞նչ կերպարներ կան ստեղծագործության մեջ: Ո՞ր կերպարի (կերպարների) բացակայության դեպքում ստեղծագործության ասելիքը չէր տուժի:

Կերպարներն էին՝ հյուսնը, նրա ընկերը, թագավորը, հյուսնի կինը և երեխաները: Կարծում եմ, որ առակի իմաստը չէր փոխվի, եթե չլինեին երեխաները և կինը:

Հյուսնի պատմությունը։ Վիլյամ Սարոյան

Լյուսի տատիս իմացած հեքիաթներին վերջ չկար: Ահա դրանցից մեկը, որն ապացուցում է, թե հուսահատությունը պարզապես անհեթեթություն է: Այս պատմությունը հյուսնի մասին է, ով ապրել է հարյուրավոր տարիներ առաջ: Օրերից մի օր, տուն վերադառնալիս, ընկերներից մեկը կանգնեցնում է նրան և հարցնում.

– Եղբայրս, դեմքդ ինչո՞ւ է թթված: Բա՞ն է պատահել: – Եթե իմ տեղը լինեիր, – պատասխանում է հյուսնը, – դու էլ այս օրին կլինեիր: – Ի՞ն չ է եղել, – հետաքրքրվում է ընկերը: – Մինչև առավոտ, – ասում է հյուսնը, – թագավորի հրամանով պետք է տասնմեկ հազար տասնմեկ հարյուր տասնմեկ գրվանքա փայտի լավագույն սղոցուքը տանեմ պալատ, թե չէ գլխիցս կզրկվեմ: Ընկերը ժպտում է և գրկում նրան, ասում է. – Սիրելի ընկերս, մի հուսահատվիր: Արի գնանք, ուտենք-խմենք և վաղվա մասին մոռանանք: Հույսդ երբեք մի կորցրու:

Գնում են հյուսնի տուն և տեսնում, որ նրա կինն ու երեխաները նույնպես լուրն առել են և լացուկոծ են անում: Ընկերը նրանց էլ է հորդորում, որ չվշտանան և բոլորը միասին սկսում են ուտել, խմել, ուրախ-ուրախ զրուցել, երգել ու պարել:

Խնջույքի կեսին հյուսնի կինը վերսկսում է. – Խեղճ ամուսինս, առավոտյան զրկվելու ես գլխիցդ, իսկ մենք զվարճանում ենք: – Ա՜խ, և ոչ մի հույս չկա: – Մի’ տանջվիր, – ասում է հյուսնը, – ամեն ինչ զուր է: Եվ շարունակում են ուտել, խմել, երգել ու պարել: Երբ լույսը ճեղքում է խավարն ու սկսվում է օրը, բոլորը լռում են՝ սարսափով ու վշտով համակված: Թագավորի մարդիկ գալիս և կամացուկ թակում են հյուսնի տան դուռը: Հյուսնը հառաչում է.

– Այժմ գնում եմ մեռնելու: Եվ բացում է դուռը: – Հյուսն, – ասում են հյուրերը, – թագավորը մեռել է: Նրա համար դագաղ սարքիր:

Առաջադրանքներ Ա.

Ո՞րն է ստեղծագործության մեջ արտահայտված գաղափարը:

Համաձա՞յն եք արտահայտված գաղափարի հետ:

Հիմնավորե՛ք: Բ. Ի՞նչ կերպարներ կան ստեղծագործության մեջ:

Ո՞ր կերպարի (կերպարի (կերպարների) բացակայության դեպքում ստեղծագործության ասելիքը չէր տուժի: